Endodoncja – to dział stomatologii zachowawczej, która zajmuje się leczeniem kanałowym zębów. Leczenie takie jest konieczne, kiedy proces zapalny obejmuje miazgę (nerw) zęba.
Żeby zrozumieć na czym polega leczenie kanałowe, warto wiedzieć jak zbudowany jest ząb i dlaczego leczenie endodontyczne jest tak skomplikowane.
Ząb jest zbudowany z zębiny, szkliwa i cementu korzeniowego. Zębina stanowi rdzeń. Jest ona pokryta szkliwem, a w części korzeniowej cementem. Wewnątrz zęba występuje przestrzeń, w której znajdują się nerwy i naczynia krwionośne zęba, czyli tzw. miazga zęba, odpowiedzialna za jego procesy życiowe.
Najczęściej powodem zakażenia miazgi zęba jest próchnica (często próchnica rozwijająca się niepostrzeżenie pod starym wypełnieniem). Na początku procesu próchnicowego, gdy bakterie niszczą twardą zewnętrzna część zęba (szkliwo i zębinę), wystarczy założyć tylko wypełnienie (plombę). Jeśli jednak zlekceważymy lub przeoczymy ten etap to bakterie będą drążyły głębiej, dochodząc do wewnętrznej, miękkiej części zęba (miazgi zęba) i zaczną się w niej rozmnażać powodując jej zapalenie. Nieleczona infekcja miazgi prowadzi z czasem do stanu ropnego wokół korzenia, a w końcowym rezultacie stanu zapalnego kości wokół zęba. Zdarza się również, że do stanu zapalnego miazgi dochodzi w zdrowym zębie, pozbawionym ubytków. Z taką sytuacją możemy mieć do czynienia między innymi u Pacjentów z zaawansowaną chorobą przyzębia (paradontozą), starciem patologicznym po urazie zębów lub po leczeniu ortodontycznym.
Najczęściej proces zapalny objawia się samoistnym bólem zęba lub bólem spowodowanym przez nagryzanie i opukiwanie.
Bywają również sytuacje, kiedy ząb z zapalnie zmienioną miazgą może nawet przez kilka lat być zakażony i nie dawać żadnych oznak dolegliwości jednak ze zdjęcia rentgenowskiego wynika, że takie leczenie jest niezbędne. Czasami reaguje on zbyt mocno na zimno i ciepło, nagryzanie lub zmienia kolor
na ciemniejszy. W tym czasie bakterie w systemie kanałów korzeniowych mogą doprowadzić do powstania procesów zapalnych tkanek otaczających ząb, które mogą być punktem wyjścia choroby odogniskowej i długotrwałych stanów podgorączkowych. Czasami zdarza się, że procesy zapalne tkanek otaczających zainfekowany ząb mogą ulec zaostrzeniu i wówczas powodują silne dolegliwości bólowe lub obrzęk. Ząb z zakażoną przez bakterie miazgą może być po prostu usunięty, ale może też być przeleczony kanałowo i jeszcze przez wiele lat spełniać swoją funkcję.
Celem leczenia kanałowego jest przede wszystkim usunięcie chorej miazgi, szkodliwej dla naszego organizmu, a tym samym usunięcie drobnoustrojów z systemu kanałowego, żeby infekcja nie rozprzestrzeniała się dalej. Niestety, nie ma jeszcze metody pozwalającej na stuprocentowe wyeliminowanie wszystkich drobnoustrojów z wnętrza i okolic zęba, jednak nowoczesne techniki endodontyczne pozwalają na ich skuteczne usunięcie i zachowanie zęba jeszcze na wiele lat.