Przebarwienie zębów jest częstym zjawiskiem powiązanym z problemami natury klinicznej i estetycznej. Stawia ono przed zespołem stomatologów dwa podstawowe zadania. Pierwszym jest ustalenie przyczyny przebarwień na zębach, a drugim podjęcie odpowiednich działań.
Wbrew różnym wszechobecnym opiniom, wybielanie zębów jest całkowicie bezpieczne. O jego skuteczności decyduje zastosowana metoda.
Niezależnie od sposobu wybielania należy pamiętać, że każde wybielanie zębów nie jest stałym rozwiązaniem i wymaga konserwacji lub "odświeżenia" dla utrzymania długotrwałego efektu. Trzeba też pamiętać, że zęby osiągają w pewnym momencie taki poziom wybielenia, powyżej którego nie da się już nic osiągnąć - to tzw. punkt saturacji.
Dalsze wybielanie nie da lepszego efektu. Podjęcie decyzji o wybieleniu zęba, bądź zastosowaniu innego zabiegu poprawiającego jego właściwości estetyczne zależy od trzech podstawowych czynników: przyczyny przebarwienia, wieku Pacjenta oraz stanu pozostałej części korony zęba.
Kolor zębów można poprawić stosując różne metody takie jak: specjalistyczne czyszczenie polegające na zdjęciu kamienia nazębnego oraz polerowaniu mającemu na celu usunięcie plamek i kamienia, wewnętrzne wybielanie martwych zębów, zewnętrzne wybielanie żywych zębów, mikroabrazja szkliwa przy użyciu środków ściernych i kwasów oraz zakładanie koron oraz licówek.
Informacje ogólne
DLACZEGO SZKLIWO ZMIENIA SWOJĄ BARWĘ?
Jest wiele odcieni zębów. Naturalna barwa zależy od koloru zębiny przeświecającej przez szkliwo oraz od koloru i stopnia przezierności szkliwa. W Polsce najczęściej spotyka się tzw. odcień A3, czyli biel lekko wpadającą w żółć. Rzadsze są biele przełamane szarością, kolorem pomarańczowym albo brązowym.
Każdy człowiek w młodym wieku ma piękne śnieżnobiałe zęby, co uwarunkowane jest zewnętrzną strukturą zęba, jaką jest szkliwo, którego wyglądem zbliżony jest do porcelany. Zęby żółkną wraz z wiekiem- na skutek codziennego żucia dochodzi od ścierania się szkliwa, staje się ono coraz bardziej cienkie i przezierne, powstają w nim mikropęknięcia, w wyniku czego coraz mocniej zaczyna prześwitywać zębina znajdująca się pod spodem, która ma charakterystyczny żółty odcień. Dodatkowo w przestrzeniach między pryzmatami szkliwa odkładają się barwniki i osady. Oba te czynniki powodują, że zęby nabierają coraz bardziej matowego i ciemniejszego koloru.
Wybielanie zębów usuwa barwniki i zanieczyszczenia z przestrzeni międzypryzmatycznej. Niektóre szczeliny są szybko ponownie mineralizowane przez składniki znajdujące się w ślinie, podczas gdy inne wypełniają się ponownie szczątkami organicznymi.
PRZYCZYNY PRZEBARWIEŃ
Przebarwienie zębów może być powodowane zarówno zewnętrznymi jak i wewnętrznymi czynnikami.
Czynnikami wewnątrzpochodnymi mogą być również leki stosowane w leczeniu ogólnym- (m.in. antybiotyki z grupy tetracyklin). Jeśli lek był użyty pomiędzy czwartym miesiącem życia płodowego a pierwszym rokiem życia, zaburzenie może dotyczyć zębów mlecznych, natomiast podawanie dziecku leku w okresie od urodzenia do około siódmego roku życia, może skutkować zaburzeniami w obrębie zębów stałych. Efektem mogą być żółto-brązowe plamki na zębach. Nasilenie zabarwienia jest uwarunkowane dawką antybiotyku, czasem trwania leczenia oraz okresem podawania leku w stosunku do stadium rozwojowego uzębienia. Zęby, które w tym okresie były już zmineralizowane nie ulegają przebarwieniu. W ostatnich latach zauważa się jednak mniejszą ilość przebarwień spowodowanych tetracykliną.
Przebarwienia i uszkodzenia struktury zęba mogą również wystąpić, gdy całkowita dzienna dawka jonów fluorkowych przyjmowanych w wodzie, paście do zębów, kroplach leczniczych czy tabletkach. jest zbyt wysoka w fazie formowania się szkliwa oraz jego dojrzewania. Prowadzi to do powstania zmian na większości stałych zębów i może dawać objawy w postaci matowobiałych lub ciemniejszych plam i porowatego szkliwa.
POZOSTAŁE PRZYCZYNY PRZEBARWIEŃ ZĘBÓW
Wiek: Z biegiem lat zęby stają się ciemniejsze. Wybielanie zębów u nastolatków daje natychmiastowy efekt. U trzydziesto i czterdziestolatków, czyli osób u których proces żółknięcia jakiś czas temu się rozpoczął może wymagać nieco więcej zachodu. Generalnie im starsze zęby, tym bardziej skomplikowanych, pracochłonnych lub kosztownych zabiegów należy użyć, aby je wybielić.
Kolor początkowy: Każdy z nas posiada wrodzony kolor zębów, który waha się od żółto-brązowego do szarego, i zmienia się w czasie. Żółto-brązowy kolor lepiej reaguje na wybielanie niż szary, prościej też wybielić zmiany w kolorze szkliwa niż zębiny. Dłużej trwa wybielenie okolic przy szyjce zęba.
Przezroczystość i przezierność: Przezierność zęba zależy od budowy szkliwa i zmienia się wraz z wiekiem. Podczas wybielania zębów ogromne znaczenie ma stopień mineralizacji szkliwa. Dobrze zmineralizowane szkliwo jest mniej przezierne a efekt wybielania tego typu zębów jest bardziej stabilny niż w zębach, których szkliwo jest mnie zmineralizowane.Nawyki żywieniowe: Spożywanie głównie napojów gazowanych oraz soków owocowych a także czerwonego wina, kawy, herbaty, coli, kolorowych napojów i pokarmów powoduje odkładanie się przebarwień. Ponadto spożywanie kwaśnych produktów żywnościowych, takich jak owoce cytrusowe i ocet przyczyniają się do erozji szkliwa. W rezultacie szkliwo staje się bardziej przezierne co powoduje przeświecanie przez nie żółtej zębiny. Nałóg palenia: Nikotyna zawiera brązowe barwniki, które stopniowo wchłaniają się w strukturę zęba powodując jego przebarwienie.
Istnieje kilka sposobów wybielania zębów:
1) Wybielanie zębów w domu nakładkami wykonanymi w gabinecie
2) Wybielanie martwych zębów w gabinecie
3) Profesjonalne wybielanie zębów w gabinecie lampą np. Beyond
Dużo kontrowersji budzą ogólnodostępne pasty wybielające. Zdaniem stomatologów żadna z past dostępnych na rynku nie jest w stanie zębów długotrwale i skutecznie wybielić. Żadna nie daje również takich efektów jak zabiegi przeprowadzone w profesjonalnym gabinecie stomatologicznym.
We wszystkich tych sposobach wykorzystywana jest ta sama substancja czynna - nadtlenek wodoru lub nadtlenek karbamidu. Różnica polega na stopniu stężenia substancji czynnej oraz na różnym czasie aplikacji. Wybielanie powinno być zastosowane przed wykonaniem ostatecznych wypełnień kompozytowych, licówek czy koron po to, aby osiągnąć jak najlepszy efekt estetyczny. Zęby bezpośrednio po wybielaniu są odwodnione (przez co jaśniejsze), co utrudnia dobranie koloru planowanego uzupełnienia. Zaleca się odczekanie minimum dwóch tygodni od ukończenia wybielania zanim przystąpi się do wykonania wypełnień w zębach przednich w celu ustabilizowania się ostatecznego koloru zębów.
Przeciwwskazania do wybielania zębów:
- Okres ciąży i karmienia (nie ma najnowszych badań, co do ewentualnych działań ubocznych preparatu na rozwijający się organizm)
- Dzieciom poniżej 14 roku życia,( choć np. w USA powszechnie wybiela się zęby nastolatkom)
- Nie wyleczone ubytki próchnicze lub klinowe (muszą być wyleczone przynajmniej prowizorycznie)
- Nieszczelne wypełnienia
- Obecność kamienia nazębnego
Wybielanie nocne nakładkowe
Biorąc pod uwagę dostępność produktów do samodzielnego wybielania zębów na rynku, uważamy, że najlepsze rezultaty wybielania zębów przynoszą systemy wybielające z indywidualnymi nakładkami wykonanymi w gabinecie stomatologicznym. Te zestawy zawierają idealnie dopasowane szyny wybielające oraz preparaty o wyższym stężeniu nadtlenku niż inne produkty dostępne w aptekach/drogeriach.
Nocne wybielanie nakładkowe to skuteczna i bezpieczna metoda wybielania zębów. Dzięki niej istnieje możliwość rozjaśnienia koloru przebarwionych zębów w ciągu kilku lub kilkunastu dni. Po zastosowaniu się do wskazówek lekarza można uzyskać zmianę koloru o kilka odcieni. Badania naukowe oraz nasze doświadczenie potwierdzają 90% skuteczność stosowania tej metody. Pacjenci powinni jednak pamiętać, że rozjaśnieniu ulegają jedynie zęby. Wypełnienia oraz korony i inne uzupełnienia protetyczne nie zmieniają koloru.
Użycie profesjonalnego żelu pozwala na uzyskanie długotrwałego efektu. Wybielanie powinno być zastosowane przed wykonaniem ostatecznych wypełnień kompozytowych, licówek czy koron po to, aby osiągnąć jak najlepszy efekt estetyczny. Zaleca się odczekanie minimum dwóch tygodni od ukończenia wybielania zanim przystąpi się do wykonania wypełnień w zębach przednich w celu ustabilizowania się ostatecznego koloru zębów.
Pierwszym etapem jest oczyszczenie zębów w gabinecie - zdjęcie kamienia, piaskowanie, nałożenie lakieru z fluorem). Już sam ten zabieg daje nieraz takie efekty, że można na nim poprzestać. Jeśli jednak przebarwienia są poważniejsze, przystępujemy do kuracji wybielania. Wcześniej jednak należy niektóre stare wypełnienia uszczelnić lub wymienić.
Lekarz robi gipsowy wycisk zębów, a na jego podstawie technik dentystyczny przygotuje dwie elastyczne, przeźroczyste szyny, wykonane z cienkiego, elastycznego materiału, co zapewnia wygodę użytkowania. Nakładki są dopasowywane, a lekarz instruuje Pacjenta, w jaki sposób nakładać żel. Ważne, aby nakładać go tylko na wewnętrzną powierzchnię przednich ścianek nakładek, gdyż wybiela się tylko powierzchnie przednie zębów tj. widoczne dla innych.
Metoda nakładkowa jest bardzo skuteczna, warunkiem jest konsekwencja. Nakładki wypełnione żelem trzeba nosić trzy- pięć godzin dziennie, można też z nimi spać. W ciągu dwóch-czterech tygodni zęby rozjaśnią się o cztery-pięć odcieni. W metodzie nakładkowej stosuje się żele o 10-, 15- i 20-proc. zawartości silnie utleniającego związku aktywnego. Jeśli wlejemy do szyny za dużo żelu, może przebarwić ona dziąsła na biało i spowodować pieczenie, ale to szybko mija. Innym skutkiem ubocznym bywa przejściowa nadwrażliwość zębów (u 30-50 proc. Pacjentów). Ta dolegliwość ustępuje po jednym, dwu, a najdalej kilku dniach po zaprzestaniu lub zakończeniu kuracji. Jeśli Pacjent ma wrażliwe zęby, powinien uprzedzić stomatologa – dostanie wtedy preparat z fluorem.
Efekt wybielający przy użyciu profesjonalnego żelu jest długotrwały (na lata). Zęby mogą ciemnieć szybciej, jeśli są poddawane działaniu kawy, herbaty, papierosów, ciemnych soków owocowych, itp. Po kilku latach w razie potrzeby można powtórzyć wybielanie. Wystarczy wtedy wybielać przez kilka nocy.
Wybielanie zęba martwego
Nowoczesne techniki pozwalają dziś także na wybielenie zębów martwych, które są bardzo często przyczyną przebarwień w przednim odcinku łuku zębowego są zęby martwe. Mechanizm powstawania przebarwień w zębach martwych jest zupełnie inny niż w przypadku zębów żywych i wymaga odpowiednio dobranego wybielania.Wybielanie koron zębów martwych, prawidłowo przeleczonych kanałowo (!), wymaga indywidualnego postępowania. Przebarwienia w takich zębach tworzą się w wyniku przenikania do zębiny barwników krwi, martwej miazgi zęba i materiału wypełniającego kanał. Ten proces zachodzi wewnątrz zęba, dlatego tam należy działać środkiem wybielającym.
Wybielanie tak przebarwionego zęba polega na opracowaniu jego komory i założeniu do środka preparatu wybielającego. Taką wkładkę wymienia się, co kilka dni. Leczenie obejmuje od 2 do 5 wizyt w zależności od stopnia przebarwienia korony. Na ostatniej wizycie zakłada się wypełnienie kompozytowe.
Wybielanie zębów w gabinecie metodą Beyond
Jeśli nie chcemy wybielać zębów samemu, powinniśmy się oddać w ręce specjalisty. Po oczyszczeniu zębów (jak w metodzie nakładkowej) lekarz /higienistka zabezpiecza dziąsła specjalnym preparatem. Na zęby nakładany jest żel i pozostawia na 30-60 min. Proces przyśpiesza naświetlanie specjalną lampą lub laserem. Substancją aktywną żelu wybielającego jest nadtlenek wodoru. Żel w swoim składzie zawiera również substancje zabezpieczające zęby przed nadmierną nadwrażliwością podczas zabiegu.
Efekt widać po pierwszym zabiegu, ale najlepiej umówić się na dwie-trzy wizyty utrwalające. Po zabiegu zęby stają się jaśniejsze o kilka odcieni według skali Vita.
Ta metoda jest nieco mniej skuteczna od nakładkowej, bo preparat wybielający krócej kontaktuje się z zębem. Wybielanie wystarcza na dwa-trzy lata. Efekt utrzyma się dłużej, jeśli przebarwienia szkliwa spowodowane ,,koloryzującymi" napojami i pokarmami usuwa się na bieżąco pastą wybielającą lub poprzez profesjonalne czyszczenie zębów w gabinecie.
Wybielanie tą metodą jest całkowicie bezpieczne co potwierdzają liczne badania naukowe wykonane na przestrzeni kilkunastu lat. Technologia systemu Beyond używana jest obecnie w ponad 100 krajach na całym świecie, a setki osób dziennie poddaje się tym zabiegom.
Profesjonalne wybielanie zębów w gabinecie metodą Beyond jest całkowicie bezbolesne ale u niektórych Pacjentów stwierdza się przejściową nadwrażliwość zębów, która szybko mija.
Pierwsze 48 godzin po zabiegu Beyond nazywane są "białymi godzinami". Należy zaprzestać palenia papierosów, picia kawy, herbaty, coli, czerwonego wina i innych "kolorowych" napojów oraz pokarmów. Aby utrzymać biel zaleca się szczotkowanie zębów ogólnie dostępną pastą wybielającą.
Wybielanie zębów w gabinecie metodą PREVDENT
PrevDent jest bezpiecznym systemem wybielającym.
Procedura PrevDent odróżnia się od innych produktów wybielających dostępnych w gabinetach stomatologicznych, włączeniem do niej nano-hydroksyapatytu.
Szeroko zakrojone badania i literatura wskazują, że nano-hydroksyapatyt remineralizuje szkliwo i znacznie zmniejsza nadwrażliwość.
Zęby stają się jaśniejsze, bielsze i zdrowsze.
System PrevDent przywraca ich naturalną biel, a pacjent podczas procesu wybielania i w czasie po nim, ma znacząco wyeliminowaną nadwrażliwość.
Przed i po wybielaniu wskazane jest stosowanie pasty prevDent, która powoduje dokładne wypełnienie ubytków hydroksyapatytu w zębie i szczelnie wypełnia kanaliki zębinowe.
Szkliwo zostaje odbudowane, nadwrażliwość zanika, powierzchnia zęba staje się znów gładka, a uśmiech jaśniejszy.
Pasty, paski i płukanki wybielające
Dostępne na rynku pasty wybielające doczyszczają zęby lepiej niż zwykłe, ale nie dają spektakularnych, trwałych efektów. Można je porównać do dobrego proszku do prania: uprana koszula ulegnie rozjaśnieniu , ale jeśli chcesz ją wybielić, potrzebujesz specjalnego preparatu. Poza tym są przebarwienia, na które pasta nie pomoże. Zaleta: metoda jest tania, pasty kosztują 20-50 zł (choć bywają i po 100 zł).
Wśród preparatów są płukanki, sztyfty, szczoteczki, gumy do żucia. Należy przy tym pamiętać, że mogą one co najwyżej doprowadzić do „kosmetycznej” zmiany zabarwienia, nieporównywalnej w żaden sposób do efektu, jaki uzyskuje się po zabiegach wybielania przy pomocy profesjonalnych urządzeń i materiałów w gabinecie stomatologicznym.
W aptekach bywają też paski do naklejania na zęby. Nie oczekujmy jednak cudów. Dzięki tej metodzie możemy po 14 dniach rozjaśnić zęby o 2-3 odcienie, ale tylko 6-8 zębów z przodu.